G.3.3. Αναθεώρηση του Ν. 2121/1993 σχετικά με τις εξαιρέσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας.

June 6, 2011 σε Ομάδα για το Ελεύθερο / Ανοικτό Λογισμικό - Διαλειτουργικότητα από Φώτης Ρούτσης

Το ψηφιακό περιβάλλον ευνοεί την αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση και το γεγονός αυτό έχει σοβαρές επιπτώσεις στα δικαιώματα των δημιουργών. Μετά την ενσωμάτωση της Infosoc Directive οι εξαιρέσεις του Ν. 2121/1993 περιορίστηκαν σημαντικά με στόχο τον περιορισμό της πειρατείας στο διαδίκτυο.
Ως αποτέλεσμα, προκύπτουν σημαντικά ερωτήματα και προβληματισμοί. Θα διέπεται κάθε χρήση της πληροφορίας από αυτόματα συστήματα; Θα αντικαταστήσει ο κώδικας το νόμο; Τι θα γινόταν αν ο καταναλωτής της πληροφορίας μάθαινε εκ των προτέρων ότι το ηλεκτρονικό παιχνίδι που επρόκειτο να αγοράσει μπορεί να παίξει μόνο X φορές, ο βιβλίο μπορεί να αντιγραφεί μόνο Y φορές και η μουσική μπορεί να ακουστεί μόνο, Z φορές; Αυτές οι ερωτήσεις είναι ενδεικτικές για το ζήτημα του ‘pay-per-view’ (πληρώνω με κάθε χρήση) όπου τα τεχνολογικά μέτρα προστασίας ουσιαστικά μειώνουν την πρόσβαση και τη χρήση των πληροφορικών προϊόντων στο κοινό. Η επιβολή των συμβάσεων γίνεται ex post, ενώ αντίθετα η επιβολή μέσω του κώδικα γίνεται ex ante. Η επιβολή από τον κώδικα δεν απαιτεί θεσμούς όπως τα δικαστήρια ή το νομικό σύστημα. Είναι αυτοεκτελούμενο και αυτοεφαρμοζόμενο.
Είναι συχνά τα παράπονα των καταναλωτών για τα τεχνολογικά μέτρα που είναι ενσωματωμένα σε DVD και εμποδίζουν τη δημιουργία ιδιωτικών αντιγράφων. Οι ελληνικές ομάδες χρηστών Linux, the Hellenic Linux Users Groups, παραπονέθηκαν για τα περιοριστικά αποτελέσματα της χρήσης τεχνολογικών μέτρων προστασίας, ειδικά στη χρήση ακουστικών CD και DVD. Επίσης, κριτικές φωνές ακούστηκαν και από τη Digital Rights Greece οι οποίες αναφέρουν ότι οι εξαιρέσεις του άρθρου 6 της οδηγίας είναι πρακτικά ασήμαντες. Ταυτόχρονα ο Ν. 2121/1993 αναφέρει χαρακτηριστικά «οι εξαιρέσεις αφορούν τη φωτοτυπική αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση» (άρ.66 Α.5) αποκλείει δηλαδή την ηλεκτρονική αντιγραφή για ιδιωτική χρήση γεγονός που προκαλεί ουσιαστικά την ακύρωση της εξαίρεσης στο διαδικτυακό περιβάλλον.
• Οι εξαιρέσεις της πνευματικής ιδιοκτησίας που ίσχυαν στον πραγματικό κόσμο να είναι παρούσες και στον ψηφιακό κόσμο του διαδικτύου. Συγκεκριμένα το άρθρο 66 Α5 να αναφέρεται γενικά στην αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση και όχι μόνο στη «φωτοτυπική αναπαραγωγή».
• Να επιτρέπεται η εξουδετέρωση των τεχνολογικών μέτρων προστασίας για την εφαρμογή των εξαιρέσεων της πνευματικής ιδιοκτησίας.
• Να επιτρέπεται η εξουδετέρωση των τεχνολογικών μέτρων για reverse engineering, όπως προβλέπει η Digital Millennium Copyright Act. Η συγκεκριμένη εξαίρεση επιτρέπει την εξουδετέρωση από το νόμιμο κάτοχο ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή να αποκτήσει αντίτυπο από το πρόγραμμα αυτό για το μοναδικό σκοπό της αναγνώρισης και ανάλυσης στοιχείων του προγράμματος απαραίτητων να επιτύχει συμβατότητα με άλλα προγράμματα.
• Να επιτρέπεται η εξουδετέρωση των τεχνολογικών μέτρων προστασίας όταν αυτά παραβιάζουν τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών πχ συλλογή δεδομένων για τη δημιουργία profiling, όπως προβλέπει η Digital Millennium Copyright Act.
• Να δοθεί σαφής ερμηνεία στην προβληματική έννοια «κατάλληλων μέτρων» για την προστασία των πνευματικών έργων τα οποία δημιουργούν σοβαρά εμπόδια στην εφαρμογή των εξαιρέσεων της ΠΙ.
• Με βάση το Ν.2121/1993 η προσαρμογή του δικαίου της πνευματικής ιδιοκτησίας στο διαδίκτυο πρέπει να ακολουθείται στα πλαίσια της μια και μόνης πνευματικής ιδιοκτησίας ώστε να μην οδηγηθεί σε διάσπαση on line και off line προστασίας.